Biopsja wątroby

Spis treści

1. Przygotowanie do biopsji wątroby
2. Przebieg biopsji wątroby
3. Postępowanie po biopsji wątroby

Biopsja wątroby jest badaniem polegającym na pobraniu komórek lub wycinka tkanki wątroby do badania mikroskopowego poprzez nakłucie powłok ciała pacjenta specjalną igłą. Pobrane za pomocą biopsji tkanka wątroby jest oceniana pod mikroskopem za pomocą badania histopatologicznego, które pozwala na różnicowanie różnych stanów chorobowych takich jak ostre, podostre lub przewlekłe zapalenie wątroby, marskość wątroby, stłuszczenie wątroby, hemosyderoza, czynnościowa hiperbilirubinemia. Biopsja wątroby umożliwia również określenie rodzaju nowotworu stwierdzonego za pomocą badania USG lub tomografii komputerowej i decyduje o dalszym postępowaniu z chorym. Badanie może być powtarzane może być wykonywane u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet w ciąży.

Przygotowanie do biopsji wątroby

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza w warunkach szpitalnych.

Wskazania:

• żółtaczka o nieznanej przyczynie
• marskość wątroby o nieznanej przyczynie
• zmiany ogniskowe w wątrobie wykryte w badaniu ultrasonograficznym jamy brzusznej lub w tomografii komputerowej
• podejrzenie i różnicowanie przewlekłych i aktywnych zmian w wątrobie
• podejrzenie ostrego wirusowego zapalenia wątroby
• czynnościowe hiperbilirubinemie
• uszkodzenie toksyczne wątroby

Przeciwwskazania:

• zaburzenia krzepnięcia krwi (wskaźnik protrombinowy mniejszy niż 60%)
• nasilona żółtaczka
• torbiele wątroby i naczyniakowatość wątroby
• ostre ropne zapalenie pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych i inne stany ropne w okolicy wątroby (zapalenie otrzewnej, prawostronny ropień podprzeponowy, prawostronne zapalenie opłucnej)
• brak współpracy pacjenta

Jeśli pomimo występowania zaburzeń krzepnięcia często występujących w chorobach wątroby, biopsja jest niezbędna do dalszego postępowania terapeutycznego, chorego przygotowuje się do zabiegu przetaczając koncentrat płytkowy lub osocze krwi.

Badania poprzedzające:
Przed wykonaniem badania konieczne jest oznaczenie grupy krwi, parametrów krzepnięcia krwi (czas protrombinowy, czas kaolinowo-kefalinowy, czas krwawienia), morfologii, stężenia bilirubiny, aktywności transaminaz, fosfatazy alkalicznej, stężenia żelaza. Przed biopsją wątroby wskazane jest wykonane badania ultrasonograficznego wątroby.

Przygotowanie do badania:
Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym natomiast u dzieci badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Przed badaniem pacjent pozostaje na czczo.

O czym powiadomić lekarza:
Przed badaniem należy poinformować lekarza o podwyższonej temperaturze ciała, smolistych stolcach oraz fusowatych wymiotach (podobnych do fusów od kawy).

Przebieg biopsji wątroby

Biopsję wątroby wykonuje się najczęściej:

• metodą biopsji ślepej zwykle sposobem Maneghiniego, w którym wycinek miąższu wątroby uzyskuje się przez wkłucie igły w prawej linii środkowej pachowej na wysokości 9 lub 10 międzyżebrza
• metodą biopsji celowanej wykonywanej w czasie badania laparoskopowego lub ultrasonograficznego, za pomocą których po uwidocznieniu zmiany w wątrobie nakłuwa się ją specjalną igłą.

Podczas badania pacjent leży albo na plecach albo na lewym boku z lewą ręką ułożoną za głową. Okolicę planowanego punktu nakłucia lekarz dezynfekuje spirytusem lub jodyną a następnie znieczula skórę, tkankę podskórną i warstwę mięśni podając miejscowo działający środek znieczulający. Po 5-10 minutach w czasie których znieczulenie zacznie działać, lekarz cienkim skalpelem przebija skórę i tkankę podskórną a następnie w miejscu nacięcia skóry nakłuwa wątrobę igłą biopsyjną prosząc jednocześnie pacjenta o zatrzymanie oddechu (na wdechu). Po nakłuciu wątroby zasysając powietrze tłokiem strzykawki lekarz pobiera miąższ wątroby do strzykawki. Po zabiegu badający zakłada pacjentowi w miejscu wkłucia igły biopsyjnej jałowy opatrunek uciskowy.

Czas trwania badania:
Badanie trwa zwykle około 20-30 minut.

O czym powiadomić lekarza:
W czasie badania zgłoś lekarzowi wszelkie nagłe dolegliwości: ból, osłabienie itp.

Postępowanie po biopsji wątroby

Po zabiegu chory powinien leżeć na prawym boku (jeśli biopsja była wykonana w linii pachowej prawej) na wałku z koca przez 2-3 godziny, a następnie w dowolnej pozycji do końca dnia. Jeśli chory czuje się dobrze po 3-4h może zjeść pierwszy posiłek.

Wynik badania przekazywany jest w formie opisu w przypadku biopsji cienkoigłowej po 3 dniach a w przypadku pobrania wycinka po około 2 tygodniach.

Powikłania po badaniu:
Powikłania po biopsji wątroby występują dość rzadko. Najczęściej obserwuje się:

• krwawienie pod torebkę wątroby, które najczęściej ustępuje samoistnie, jeśli chory stosuje się do podanych zaleceń czyli leży po badaniu na prawym boku
• przypadkowe nakłucia innych narządów
• żółciowe zapalenie otrzewnej
• przebicie płata wątroby
• czkawka
• podrażnienie okostnej żeber lub nerwów międzyżebrowych
• podrażnienie otrzewnej
• krwotok wewnętrzny
• odma śródpiersia