Wszawica
Etiologia wszawicy
Wszawica głowy spowodowana jest obecnością wszy głowowej (Pediculosis humanus capitis), skóry gładkiej przez wesz odzieżową (Pediculosis humanus corporis) a wszawica okolic narządów płciowych przez wesz łonową (Phthrius pubis). Wesz głowowa i łonowa żyją bezpośrednio na gospodarzu podczas gdy wesz odzieżowa przytwierdza się do bielizny. Zakażenie łatwo szerzy się w środowiskach przeludnionych o niskim poziomie higieny. Wszy odzieżowe mają istotny udział w przenoszeniu drobnoustrojów wywołujących dur plamisty, gorączkę okopową i dur powrotny.
Objawy wszawicy
Wszawica głowowa - Jest często spotykana u dzieci w wieku szkolnym. Zakażenie przenosi się bezpośrednio od osoby zakażonej lub pośrednio za pomocą grzebieni, kapeluszy. Inwazja wszy dotyczy głownie owłosionej skóry głowy, chociaż może dotyczyć również brwi, brody i rzęs. Wszawica powoduje silny świąd i w związku z tym przerzedzenie włosów, czasami objawy wtórnego zakażenia bakteryjnego oraz nieznaczne powiększenie karkowych węzłów chłonnych. Podczas oglądania można stwierdzić obecność małych, owalnych, szarawobiałych jaj (gnidy) przytwierdzonych w dużej ilości do łodyg włosów, które nie dają się usunąć. Gnidy dojrzewają w ciągu 3-14 dni. Wszy można rzadko wykryć głównie w okolicy potylicy i za uszami.
Wszawica odzieżowa - Rzadko spotykana w dobrych warunkach higienicznych. Jaja jak i pasożyty można wykryć w szwach bielizny stykających się bezpośrednio z ciałem. Zmiany chorobowe, którym towarzyszy stały świąd można wykryć w obrębie ramion, pośladków i brzucha. Występują ślady ukąszeń (małe czerwone punkty), bąble pokrzywkowe lub objawy powierzchniowego zakażenia bakteryjnego. Rzadko może dojśc do powstania czyraków.
Wszawica łonowa - Zakażenie szerzy się głównie drogą płciową a wesz zakaża głównie włosy w okolicy odbytu i narządów płciowych oraz inne części ciała zwłaszcza u osób z nadmiernym owłosieniem. Wszy przypominają małe strupek a czasami można je zaobserwować w obrębie małych plam błękitnych umiejscowionych zazwyczaj na skórze tułowia. Jaja są zwykle przytwierdzone do skóry u nasadów włosów. Często dochodzi do przeczosów i wtórnego zakażenia bakteryjnego. Jednym z objawów jest obecność brązowego pyłku (wydaliny wszy) na bieliźnie w miejscach jej kontaktu z okolicą obytu i narządów płciowych. W przebiegu wszawicy łonowej często może dojść do pojawienia się przeczosów i wtórnego zapalenia skóry.
Rozpoznanie wszawicy
Rozpoznanie choroby jest proste i opiera się na stwierdzeniu obecności gnid i wszy w typowych okolicach.
Leczenie wszawicy
Do wyleczenia dochodzi szybko w wyniku dwudniowej kuracji 1% liindanem (Agalin, Jacutin) stosowanym w postaci szamponu, kremu lub lotionu. W razie nieskuteczności leczenia kurację (mycie włosów) można powtórzyć po 10 dniach. Należy pamiętać że lindan wykazuje działanie neurotoksyczne i może podrażniać skórę. Skuteczne mogą się również okazać preparaty piretryny i lotiony z melationem, jak również 1% permetryna w postaci zmywalnego kremu. Obecność gnid na brwiach i rzęsach najlepiej wyleczyć usuwając je. Należy również odkazić ewentualne źródło zakażenia (grzebiene, czapki, ubranie, pościel itp) za pomocą dokładnego odkurzania, prania itp.