Witamina D

Witamina D
Spis treści
  1. Niedobór witaminy D
  2. Nadmiar witamy D
  3. Źródła witaminy D
  4. Dzienne zapotrzebowanie
Inne nazwy: witamina D1 (kalcyferol), witamina D2 (ergokalcyferol), witamina D3 (cholekalcyferol)

Witamina D obejmuje witaminę D1 (kalcyferol), D2 (ergokalcyferol) oraz D3 (cholekalcyferol). Witamina D1 znajduje się w tranie, D2 jest wytwarzana w roślinach wystawionych na działanie promieni ultrafioletowych, natomiast witamina D3 powstaje w skórze ludzi i zwierząt i jako jedną z niewielu witamin organizm może wyprodukować sam pod wpływem promieni słonecznych, które przemieniają zawarty w skórze człowieka 7-dehydrocholesterol (tzw. prowitamina D3) przemienia się w cholekalcyferol. Uważa się, że już dziesięć minut słonecznej kąpieli codziennie w czasie letnich miesięcy zapewnia odpowiednią dawkę tej witaminy na cały rok. Jednak należy brać pod uwagę indywidualne zapotrzebowania, np. to, że dzieci potrzebują więcej witaminy niż dorośli, a ponadto - że wraz z wiekiem zmniejsza się zdolność organizmu do wytwarzania tej witaminy pod wpływem promieni ultrafioletowych. Również osoby znajdujące się w zanieczyszczonym środowisku mają mniejsze szanse na odpowiednią ilość witaminy D w organizmie.

Witamina D pobudza wchłanianie wapnia i fosforu, a także zapobiega nadmiernemu wydalaniu tych pierwiastków z moczem przez co ma wpływ nie tylko na prawidłowe kształtowanie się kości u dzieci i dorosłych, na ich odpowiednią gęstość i na stan naszego uzębienia. W przypadku gdy brakuje wapnia w pożywieniu pobierany jest on z kości. Obecność witaminy we krwi wpływa korzystnie na system nerwowy i na skurcze mięśni w tym serca. Odpowiednia ilość wapnia umożliwia sprawne przewodzenie impulsów nerwowych. Witamina D zapobiega i łagodzi stany zapalne skóry, reguluje wydzielanie insuliny, a tym samym wpływa na odpowiedni poziom cukru w organizmie. Korzystnie wpływa na słuch, gdyż decyduje o dobrym stanie kostek ucha wewnętrznego. Oddziałuje na komórki szpiku kostnego produkujące komórki obronne (monocyty).

Niedobór witaminy D

Niedobór witaminy D jest przyczyną występowania krzywicy u dzieci i młodzieży (krzywica dziecięca), a także u dorosłych (krzywica późna).

W krzywicy kości ulegają zniekształceniu i osłabieniu, wykrzywiają się pod wpływem ciężaru ciała szybko rosnącego dziecka. Kości i nadgarstki stają się powiększone, klatka piersiowa zaczyna przypominać pierś gołębia, u dzieci powstają opóźnienia we wzroście zębów. Dziecko częściej poci się i staje się nadmiernie aktywne.

U osób dorosłych, którzy mają utrudniony dostęp do słońca lub spożywają produkty pozbawione witaminy D, może pojawić się rozmiękczenie kości, zwane osteomalacją, które prowadzi do częstych złamań i skrzywień układu kostnego. Niedobór witaminy D u dorosłych sprzyja powstawaniu osteoporozy polegającej na zmniejszeniu się masy i gęstości kości, które stają się porowate, kruche i łamliwe.

Zbyt mała ilość witaminy D może powodować zapalenie spojówek, a także stany zapalne skóry. Często dochodzi do osłabienia organizmu co prowadzi do zmniejszonej odporności na zaziębienia. Skutkiem niedoboru witaminy D bywa także pogorszenie słuchu. Następstwem braku wapnia i fosforu jest osłabienie i wypadanie zębów.

Nadmiar witamy D

Witamina D w dużych ilościach, większych niż zalecane jest toksyczna. Wynikiem nadmiaru tej witaminy może być:

  • nudności
  • biegunka
  • spadek masy ciała
  • łatwe męczenie się
  • nadmierne pocenie się
  • brak apetytu, utrata łaknienia
  • senność
  • opóźnienie w rozwoju dziecka
  • zaburzenia rytmu pracy serca
  • wzmożone oddawanie moczu
  • ból oczu
  • bóle szczęk, stawów i mięśni
  • bóle głowy
  • świąd skóry
  • zwiększenie ryzyko powstania miażdżycy
  • zwiększenie ryzyko powstania kamicy nerkowej

Źródła witaminy D

Doskonałym źródłem witaminy D jest tran i oleje rybne, które znajdują się w rybach, takich jak łosoś, tuńczyk, śledź, makrela czy sardynki. Witaminę tę znajdziemy również w mleku (najlepiej wzbogaconym dodatkowo przez dodanie tej witaminy), a także w wątrobie, białku jaj oraz przetworach mlecznych, takich jak ser, masło czy śmietana. Jednak ilość witaminy D w mleku zależy od sposobu żywienia krów i ich przebywania na słońcu. Profilaktycznie wzbogacane są o tę witaminę nowoczesne margaryny i mleko w proszku.

Dzienne zapotrzebowanie

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę D (w µg/osobę) wg zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie

Dzieci
1 - 3 lat
4 - 6 lat
7 - 9 lat
10
10
10
Młodzież
chłopcy 10-12 lat
chłopcy 13 - 15 lat
chłopcy 16 - 20 lat

dziewczynki 10-12 lat
dziewczynki 13 - 15 lat
dziewczynki 16 - 20 lat

10
7,5
7,5

10
7,5
7,5

Mężczyźni
19 - 25 lat
- aktywność fizyczna mała
- aktywność fizyczna umiarkowana
- aktywność fizyczna duża

26 - 60 lat
- aktywność fizyczna mała
- aktywność fizyczna umiarkowana
- aktywność fizyczna duża

powyżej 60 lat


5
5
5


5
5
5

5

Kobiety
19 - 25 lat
- aktywność fizyczna mała
- aktywność fizyczna umiarkowana
- aktywność fizyczna duża

26 - 60 lat
- aktywność fizyczna mała
- aktywność fizyczna umiarkowana
- aktywność fizyczna duża

ciężarna - II połowa ciąży
karmiąca
powyżej 60


5
5
5


5
5
5

10
10
5

Ocena artykułu

4.59
z 108 głosów
Napisz komentarz →
5
 
(72)
4
 
(32)
3
 
(1)
2
 
(2)
1
 
(1)
Ocena
Ocenianie... . .
Dziękujemy za ocenę!
4.59 z 108 głosów

96%czytelników oceniło artykuł na 4 i 5 gwiazdek.

    Podobne teksty