Uraz kręgosłupa
Obrażenia kręgosłupa mogą być wynikiem bezpośredniego lub pośredniego działania siły zewnętrznej, w przypadku urazów komunikacyjnych, upadków z wysokości czy skoków "na główkę" do wody. Wiele obrażeń następuje wskutek pośredniego działania siły (zgniecenie, zgięcie lub nadmierne zgięcie, rzadziej wyprost lub nadmierny przeprost) i często towarzyszy im uszkodzenie rdzenia kręgowego z zaburzeniem jego funkcji.
Objawy urazu kręgosłupa
Niewiele urazów kręgosłupa jest ograniczonych tylko do tej części ciała. W większości przypadku należy zwrócić uwagę na inne obszary ciała (głowa, jama brzuszna, kończyny górne i dolne, klatka piersiowa). Do najczęstszych objawów związanych z uszkodzeniem kręgosłupa należy:
- widoczne na zewnątrz obrażenia kręgów
- opasujący ból lub przymusowe ułożenie głowy (w przypadku uszkodzenia kręgosłupa szyjnego)
- krwiaki, otarcia, ślady stłuczenia na ciele głównie w miejscu działania siły
- ból uciskowy wyrostków kolczystych oraz zmiana odstępu między wyrostkami kolczystymi objawiająca się uskokami i garbami
- niedowłady: niedowład poprzeczny (paraperesis), wszystkich kończyn (tetraparesis)
- zaburzenia czucia
- zaburzenia świadomości
- niewydolność oddechowa (w przypadku zaburzeń pracy mięśnie międzyżebrowch lub przepony, do których dochodzi w przypadku uszkodzenia kręgosłupa na różnej wysokości)
- zaburzenia termoregulacji i zaburzenia czynności pęcherza moczowego oraz jelita grubego
Rozpoznanie urazu kręgosłupa
Rozpoznanie opiera się w dużej mierze na rozmowie ze świadkami zdarzenia oraz na podstawie charakterystycznych objawów. Zlokalizowanie poziomu uszkodzenia często jest możliwe na podstawie ceny ruchomości kończyn dolnych, przepony, kończyn górnych i palców, mięśni międzyżebrowych, granic zaburzeń czucia itp. Pomocne mogą być wykonane badania obrazowe takie jak tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny.Postępowanie przy urazie kręgosłupa
Z ofiarą wypadku podejrzaną o uraz kręgosłupa w celu ochrony rdzenia kręgowego należy postępować z wielką ostrożnością aby nie spowodować dalszego uszkodzenia rdzenia. Na miejscu wypadku należy przede wszystkim:
- zabezpieczenie funkcji życiowych (oddychanie, krążenie)
- unieruchomienie kręgosłupa szyjnego za pomocą dostępnych środków
- ochronić chorego przed wyziębieniem
- unikać jakiegokolwiek czynnego lub biernego ruchu chorego przy umieszczaniu go w materacu próżniowym
- w razie przemieszczenia kręgów nie podejmować prób nastawiania kręgosłupa na miejscu wypadku
- przewozić poszkodowanego bez wstrząsów przy całkowitym unieruchomieniu, ewentualnie dodatkowo
- przewieźć do szpitala chirurgicznego lub neurochirurgicznego pod opieką lekarza
Przy przenoszeniu lub wydobywaniu poszkodowanego np. z samochodu należy należy roić to bardzo ostrożnie, najlepiej na twardej, płaskiej desce lub drzwiach bez nadmiernych nacisków tak aby nie dopuścić do uszkodzenia rdzenia kręgowego.
Chorego należy jak najszybciej zawieźć na ostry dyżur chirurgiczny.