Witamina A

Witamina A
Spis treści
  1. Niedobór
  2. Nadmiar
  3. Źródła witaminy A
  4. Dzienne zapotrzebowanie
Inne nazwy: retinol, beta-karoten, prowitamina A, akseroftol

Witamina A, rozpuszczalna w tłuszczach została odkryta i rozszyfrowano jej strukturę chemiczną w roku 1931, a od 1947 witaminę A wytwarza się syntetycznie. Witamina A i jej różne chemiczne formy (aldehydowe, estrowe, kwasowe) występują tylko w produktach zwierzęcych natomiast prowitamina A, którą tworzy cała grupa związków (około 600) określanych mianem karotenoidów występuje tylko w świecie roślinnym. Wśród karotenoidów za najważniejszy uważa się beta-karoten, gdyż z niego organizm najłatwiej tworzy retinol.

Witamina A bierze udział w przemianie ogólnoustrojowej, a zwłaszcza w metabolizmie białek, głównie aminokwasów siarkowych, warunkując prawidłowe rogowacenie nabłonka. Jest niezbędna do utrzymania w dobrym stanie rogówki oka, wszystkich błon śluzowych przewodu pokarmowego, przewodu moczowego, układu rozrodczego, skóry i płuc. Witamina A jest niezbędna dla normalnego widzenia gdyż odgrywa rolę w procesie tworzenia rodopsyny, decydującej o możliwości widzenia o zmierzchu przy słabym oświetleniu. Witamina A wywiera wpływ na czynniki odpornościowe ustroju dlatego też często określana jest jako " witamina antyinfekcyjna". Bierze udział w budowie i wspomaganiu naturalnych barier chroniących organizm przed zakażeniem, wspomaga naturalny system samoobrony organizmu przed zakażeniem i chorobami. Witamina A w okresie wzrostu organizmu bierze udział w tworzeniu szkliwa nazębnego i właściwego rozstawienia uzębienia. Bierze udział w metabolizmie i hormonów steroidowych. Stymuluje wydzielanie hormonu tyreotropowego, jednocześnie częściowo unieczynniając tyroksynę w tkankach. Aktywizuje układy enzymatyczne wątroby. Uważa się, że przyjmowanie odpowiednich ilości witaminy A może złagodzić skutki działania na wątrobę toksycznych substancji chemicznych.

Niedobór

W niedoborze witaminy A występują:

  • kruche, wolno rosnące paznokcie z podłużnym bruzdowaniem
  • suche, łamliwe włosy
  • szorstka, sucha skóra
  • suche spojówki oraz zmiany chorobowe na rogówce
  • osłabione, wrażliwe dziąsła
  • wysypka skórna
  • brak apetytu
  • zmniejszona odporność na zakażenia
  • kurza ślepota czyli niewidzenie o zmierzchu
  • zaburzenia widzenia
  • zahamowanie wzrostu
  • uczucie zmęczenia

Nadmiar

Podawanie dużych dawek witaminy A przez dłuższy okres może spowodować hiperwitaminozę witaminy A z takimi objawami jak:

  • uczucie zmęczenia i dyskomfortu
  • podenerwowanie, drażliwość,
  • nudności i wymioty
  • zmniejszony apetyt
  • bóle głowy
  • krwawienie z dziąseł,
  • zażółcenie skóry.
  • powiększenie wątroby i śledziony,
  • wypadanie włosów,
  • świąd skory,
  • suchość skóry
  • depresja

Źródła witaminy A

Źródłem tej rozpuszczalnej w tłuszczach witaminy są produkty pochodzenia zwierzęcego: mleko pełne, śmietana, masło, produkty mleczarskie, jaja, niektóre tłuste ryby, wątroba, tran żółtka jaj.

Zawartość witaminy A w 100g jadalnych wybranych produktów:

  • wątroba wołowa - 8866 µg
  • wątroba wieprzowa - 3883 µg
  • masło śmietankowe - 762 µg
  • ser podpuszczkowy 40% tłuszczu w.s.m. - 400 µg
  • jaja kurze świeże - 375 µg

Prowitamina A, zwana też beta-karotenem, znajduje się głównie w produktach roślinnych takich jak: marchew, dynia, szpinak, boćwina, sałata, zielony groszek, szczypior, koper, pietruszka, jarmuż, sałata, fasolka szparagowa pomidory, morele, wiśnie, śliwki i pomarańcze.

Dzienne zapotrzebowanie

Dzienne zapotrzebowanie na witaminę A jako równoważniki retinolu [µg] wg zaleceń Instytutu Żywności i Żywienia w Warszawie

Dzieci
1 - 3 lat
4 - 6 lat
7 - 9 lat
400 µg
500 µg
700 µg
Młodzież
chłopcy 10-12 lat
chłopcy 13 - 15 lat
chłopcy 16 - 20 lat

dziewczynki 10-12 lat
dziewczynki 13 - 15 lat
dziewczynki 16 - 20 lat

1000
1000
1000

800
600
800

Mężczyźni
21 - 64 lat
powyżej 65 lat
1000
1000
Kobiety
21 - 59 lat
ciężarna - II połowa ciąży
karmiąca
powyżej 60
800
1000
1200
800

Równoważnik retinolu określa ile jest w nim wykorzystanej witaminy A, która może pochodzić równolegle z retinolu i beta-karotenu.

Ocena artykułu

3.85
z 119 głosów
Napisz komentarz →
5
 
(24)
4
 
(71)
3
 
(12)
2
 
(6)
1
 
(6)
Ocena
Ocenianie... . .
Dziękujemy za ocenę!
3.85 z 119 głosów

80%czytelników oceniło artykuł na 4 i 5 gwiazdek.

    Podobne teksty