Wiadomości podstawowe o antykoncepcji

Antykoncepcja jest pojęciem określającym możliwość regulacji płodności. Każda zainteresowana antykoncepcją osoba powinna wybrać taką metodę, jaka jej samej najbardziej odpowiada. Istnieją jednak pewne ograniczenia co do takiego wyboru. Jest to głównie ryzyko wystąpienia schorzeń naczyniowo-sercowych. Dlatego podczas wizyty lekarz powinien wyeliminować ewentualne przeciwwskazania i zaproponować metodę najbardziej odpowiednią.

Obecnie istnieje kilka sposobów regulacji płodności. Są to: metody naturalne, mechaniczne, chemiczne środki dopochwowe, antykoncepcja hormonalna, kształtki wewnątrzmaciczne i sterylizacja operacyjna.

Istotą naturalnych metod antykoncepcji jest ustalenie w miesięcznym cyklu kobiety dni płodnych i zachowanie abstynencji seksualnej w tym czasie. Dni płodne obejmują okres przed i po owulacji, który trwa około 9 dni (5 dni przed owulacją, w dniu owulacji oraz 3 dni po owulacji). Pozostałe sposoby antykoncepcji polegają na stworzeniu sztucznej bariery miedzy plemnikiem a komórką jajową, co ma uniemożliwić zapłodnienie.

Metody naturalne polegają na okresowym zaprzestaniu współżycia w dni, które na podstawie licznych badań i obserwacji uważane są za płodne. Współżyć można więc jedynie w dni uważane za niepłodne. Metody te opierają się na naturalnych zmianach i procesach fizjologicznych, które zachodzą cyklicznie w organizmie kobiety. Do metod naturalnych zaliczamy również stosunek przerywany polegający na przerwaniu współżycia w chwili gdy może dojść do wytrysku nasienia.

Do naturalnych metod antykoncepcyjnych należą:

• metoda kalendarzowa (rytmu, Ogino-Knausa)
• metoda termiczna
• metoda objawowo- termiczna
• metoda Billingsów (obserwacji śluzu)
• stosunek przerywany i stosunek zatrzymany
  

Mechanizm działania pozostałych metod antykoncepcyjnych przebiega kilkutorowo i polega na zapobieganiu przenikaniu plemników do pochwy i/lub szyjki macicy, niszczeniu plemników, które już dostały się do pochwy, zapobieganiu zagnieżdżenia się zapłodnionej komórki jajowej w macicy, zapobieganiu uwalnianiu komórek jajowych. Zaletą wielu z metod mechanicznych jest ich ochronne działanie polegające zapobieganiu rozwojowi chorób przenoszonych drogą płciową.

Są to:

• antykoncepcja wewnątrzmaciczna;
• chemiczne środki dopochwowe: środki plemnikobójcze (spermicydy), gąbka dopochwowa
• antykoncepcja hormonalna: doustne środki antykoncepcyjne, zastrzyki progestagenowe, mini-tabletka gestagenna (MTG), implanty podskórne, pigułka w razie zagrożenia
• metody mechaniczne: prezerwatywa, błona dopochwowa, kapturek naszyjkowy lub sklepieniowy, prezerwatywa dla kobiet (femidon)
• metody operacyjne: sterylizacja kobiet, sterylizacja mężczyzn