Rozpoznanie i klasyfikacja Raka Piersi

Rozpoznanie raka piersi można podzielić na dwa etapy. W pierwszym istotne jest wykrycie zmiany metodami palpacyjnymi, bądź też w przypadku wczesnych postaci - badaniem mammograficznym lub ultrasonograficznym. Rozpoznanie takie ma charakter wstępny i wymaga przeprowadzenia badania patomorfologicznego. Drugim etapem rozpoznania jest więc badanie patomorfologiczne, które polega na ocenie wykrytej zmiany badaniem w mikroskopie świetlnym. Badanie patomorfologiczne może być badaniem cytologicznym (ocena izolowanych komórek nowotworowych) lub histologicznym (ocena tkanki pobranej przez chirurga lub radiologa). Ocena mikroskopowa jest podstawowym, najbardziej wiarygodnym rozpoznaniem nowotworu umożliwiającym określenie jego typu. W przypadku raka piersi rozpoznanie takie powinno wyodrębnić wczesne postacie raka tak zwany rak przedinwazyjny od w pełni rozwiniętego nowotworu określanego mianem raka naciekającego.

Pod względem biologii rak piersi nie jest jednolitym schorzeniem i powinien być dokładnie sklasyfikowany na podstawie obrazu mikroskopowego. Oceniając wygląd komórek nowotworowych możemy wyodrębnić nowotwory o większym bądź mniejszym stopniu złośliwości. Poza rozpoznaniem raka jednym z podstawowych elementów niezbędnych do podjęcia prawidłowego leczenia jest określenie stopnia jego zaawansowania. Stopień zaawansowania określamy oceniając wielkość guza i stan węzłów chłonnych - stwierdzamy czy nowotwór "przeniósł się” do okolicznych węzłów chłonnych, które stanowią rodzaj bariery ochronnej przed nowotworem i rozrostem nowotworu w innych miejscach niż w piersi. Istnieje ścisły związek pomiędzy wielkością rozpoznanego raka, stopniem jego zaawansowania procesu nowotworowego a skutecznością leczenia.

Czynniki prognostyczne

Wnioskowanie o możliwości wyleczenia jak też o konieczności zastosowania właściwej terapii zależą od tak zwanych czynników prognostycznych i predykcyjnych.

Do czynników prognostycznych - pozwalających przewidzieć przebieg choroby - w przypadku raka piersi należą: wielkość pierwotnego guza, obecność przerzutów w węzłach chłonnych, obecność ognisk nowotworowych w innych miejscach ciała. Znaczenie ma również typ histologiczny nowotworu i jego stopień złośliwości morfologicznej, które oceniane są w czasie badania mikroskopowego.

Istotne znaczenie dla wyboru metody leczenia, a pośrednio również rokowania mają czynniki predykcyjne. Czynniki te wskazują na potencjalną odpowiedź na planowane leczenie, głównie chemio- i hormonoterapię. W przypadku raka piersi istnieją dwa podstawowe czynniki predykcyjne: stan receptorów estrogenowych i progesteronowych oraz stan receptora HER2. Receptory można określić jako wysoce wyspecjalizowane „czujniki” komórki, które reagują na specyficzne bodźce zewnątrzkomórkowe. Ocena receptorów estrogenowych i progesteronowych jest niezbędna dla podjęcia decyzji dotyczącej zastosowania hormonoterapii w raku piersi.

Receptor HER2 jest "czujnikiem" na powierzchni komórki, którego pobudzenie w warunkach prawidłowych prowadzi między innymi do podziału komórki. W pewnym procencie raków piersi komórki nowotworowe posiadają znacznie zwiększoną ilość tego receptora, co może być przyczyną nadmiernego namnażania się komórek. Określenie statusu receptora HER2 pozwala na wyodrębnienie tych raków piersi, w których skuteczne jest podanie specjalnego leku -trastuzumabu, który blokując ten receptor hamuje rozrost nowotworu. Ocena patomorfologicznych czynników prognostycznych i predykcyjnych pozwala na zindywidualizowanie leczenia raka piersi.

Autor:Prof. dr hab. n. med. Włodzimierz Olszewski
Krajowy Konsultant w dziedzinie Patomorfologii
Kierownik Zakładu Patologii
Centrum Onkologii-Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie