Ogólnopolski Program Zmiany Postaw Wobec Psychiatrii

Prawie 90% Polaków uważa że, ludzie chętniej chodziliby do psychiatry, gdyby mogli to zrobić dyskretnie, w tajemnicy przed innymi jak wynika z badań przeprowadzonych przez TNS OBOP. Tymczasem psychiatrów podobnie jak lekarzy innych specjalizacji obowiązuje tajemnica lekarska.

Podjęcie decyzji o leczeniu psychiatrycznym jest często odwlekane w czasie, nawet w przypadku występowania tak poważnych objawów świadczących o chorobie psychicznej, jak halucynacje. Wynika to ze wstydu oraz obawy przed negatywną opinią otoczenia, nie wyłączając najbliższej rodziny. Tymczasem, w większości przypadków, im wcześniej zostanie zdiagnozowana choroba tym pacjent ma większą szansę na całkowite wyleczenie.

 

Decyzji o podjęciu leczenia psychiatrycznego nie sprzyja również fakt, że jedynie 50% respondentów uważa, iż lekarz psychiatra nie ma prawa ujawnić informacji o pacjencie bez jego zgody, nawet najbliższej rodzinie. Świadczy to o stosunkowo niskiej świadomości społecznej dotyczącej tego, że lekarza psychiatrę, tak jak lekarzy innych specjalizacji, obowiązuje tajemnica lekarska. Powiadomienie bliskich chorego o jego stanie zdrowia może nastąpić jedynie w wyjątkowych okolicznościach.

Ustawa o Zawodzie Lekarza precyzuje kiedy lekarz, w tym także psychiatra, może czuć się zwolniony z zachowania tajemnicy lekarskiej. Do takich sytuacji należy: małoletniość pacjenta oraz niezdolność rozumienia przekazywanych choremu informacji. W pierwszym przypadku psychiatra ma prawo powiadomić rodziców chorego dziecka, które nie osiągnęło szesnastego roku życia, o jego chorobie. W drugiej sytuacji, lekarz może poinformować wyznaczonych przez sąd opiekuńczy ustawowych przedstawicieli chorego o jego stanie zdrowia.

"Często leczenie psychiatryczne podejmowane jest zbyt późno, gdyż zarówno chorzy jak i ich rodziny starają się nie dostrzegać problemu z obawy przed społecznym naznaczeniem. Skoro dyskrecja stanowi tak istotne kryterium przy podejmowaniu decyzji o wizycie u lekarza psychiatry, bardzo ważna jest edukacja społeczeństwa na temat przysługujących mu praw, w tym także obowiązku zachowania przez psychiatrę tajemnicy lekarskiej. Dzięki temu można się spodziewać, iż więcej osób cierpiących na zaburzenia psychiczne będzie się zgłaszało do psychiatry we wczesnym stadium choroby, zwiększając swoje szanse na całkowite wyleczenie" - mówi doc. dr hab. Joanna Meder, Zastępca Dyrektora ds. Lecznictwa w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie.

Badanie dotyczące postaw Polaków wobec leczenia psychiatrycznego zostało przeprowadzone przez TNS OBOP w ramach Ogólnopolskiego Programu Zmiany Postaw Wobec Psychiatrii "Odnaleźć Siebie". Przeprowadzono je w sierpniu 2003 r. na 1000 osobowej, reprezentatywnej grupie mieszkańców Polski powyżej 15 roku życia. Jego głównym celem było określenie postaw społecznych wobec lekarzy psychiatrów i leczenia psychiatrycznego, jak również rozpoznanie podstawowych barier związanych z leczeniem psychiatrycznym i sposobów ich przezwyciężania.

Ogólnopolski Program Zmiany Postaw Wobec Psychiatrii "Odnaleźć siebie" ma charakter edukacyjny. Jego nadrzędnym celem jest przełamanie barier związanych z leczeniem zaburzeń psychicznych. Program ma za zadanie przekonać Polaków, że tylko odpowiednio wczesna diagnoza i wcześnie rozpoczęte leczenie dają szansę chorym na wyleczenie i aktywne życie w społeczeństwie.

Celem akcji jest także zbudowanie pozytywnego wizerunku psychiatrii wśród innych nauk medycznych. Patronat merytoryczny nad akcją "Odnaleźć Siebie" objął Zarząd Główny Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Honorowy patronat nad programem objął Minister Zdrowia.