Metody szczotkowania zębów

Prawidłowa higiena jamy ustnej to pierwszy krok do utrzymania zdrowych zębów i dziąseł a drogą do jej osiągnięcia jest codzienne czyszczenie zębów szczoteczką manualną lub elektryczną, która w sposób mechaniczny usuwa płytkę bakteryjną i osady nazębne z powierzchni zębów – jeden z głównych czynników rozwoju próchnicy i chorób przyzębia. Systematyczne czyszczenie powierzchni zębowych usuwa stale gromadzącą się na nich płytkę nazębną, która w przypadku zaniechania lub złego czyszczenia zębów może stwardnieć tworząc kamień nazębny, usuwany przez stomatologa.

Skuteczność oczyszczania zębów zależy od częstości i sposobu szczotkowania, rodzaju szczoteczki oraz stosowanej pasty do zębów. Aby zachować higienę jamy ustnej zaleca się szczotkowanie po każdym posiłku przez co najmniej 2 minuty.

Właściwe szczotkowanie zębów i oczyszczanie języka są to najskuteczniejsze metody utrzymania prawidłowej higieny jamy ustnej. W zależności od wieku, stanu uzębienia i przyzębia oraz sprawności manualnych danej osoby zaleca się różne metody szczotkowania, które może ustalić jedynie lekarz stomatolog. Zaleca się szczotkowanie po każdym posiłku przez co najmniej 2 minuty.

Dobór sposobu szczotkowania należy uzależnić od stanu zębów i przyzębia oraz zręczności manualnych pacjenta. W zależności od sposób szczotkowania zębów zgodnie z Greene (1966), można wyróżnić następujące metody:

• pionową
• poziomą
• wymiatającą, czyli obrotową (metoda roli)
• wibracyjne: Chartersa (1928), Stillmanna (1932) oraz Bassa (1954)
• okrężną Fonesa (1934)
• fizjologiczną Smitha (1940)
• szorowania.
  

Metodą pozioma polega na ułożeniu szczoteczki wzdłuż długiej osi zębów na powierzchniach żujących zębów bocznych. Po umieszczeniu szczoteczki wykonuje się ruchy do przodu i do tyłu.

Metoda pionowa polega na ułożeniu szczoteczki pionowo do powierzchni językowych zębów przednich wzdłuż ich długich osi. Po ułożeniu szczoteczki delikatnie wymiata się resztki pokarmowe.

Metoda szorowania polega na położeniu szczoteczki poziomo na zębach i jej przesuwaniu kolejno po wszystkich zębach.

Metoda Fonesa polega ułożeniu szczoteczki pod kątem prosty do długiej osi zębów. Po odpowiednim ułożeniu wykonuje się okrężne ruchy obrotowe przy zwartych łukach zębowych przy czyszczeniu powierzchni policzkowych i wargowych a w pozostałych powierzchniach od strony jamy ustnej przy ustach otwartych. Metoda ta jest polecana dla dzieci.

Metoda wymiatającą, czyli obrotowa (metoda roli ,polega na wykonywaniu szczoteczką ruchów obrotowo-wymiatających. Metoda ta nie jest polecana dla osób z chorobami przyzębia, jednak jest mniej szkodliwa od pozostałych sposobów szczotkowania zębów.

Metoda wibracyjna Chartersa polega na ułożeniu szczoteczki poziomo pod kątem 45° w okolicy szyjki zęba z włosiem położonym częściowo na dziąśle i częściowo na koronie. Włosie powinno być skierowane do brzegu siecznego lub powierzchni żującej. Szczoteczką wykonuje się ruchy drgająco-okrężne (wibrujące) poprzez przyciskanie szczoteczki dziąsła, a po kilku ruchach zwalnia się nacisk. Metoda ta jest skutecznie oczyszcza zęby jednocześnie masując dziąsła, jednak jest trudna do opanowania i może niekorzystnie oddziaływać na dziąsła. Metodą tą trudno czyścić wewnętrzne powierzchnie zębów.

Metoda wibracyjna Stillmanna polega podobnie jak w metodzie Chartersa na ułożeniu szczoteczki poziomo pod kątem 45° w okolicy szyjki zęba z włosiem położonym częściowo na dziąśle i częściowo na koronie. Jednak włosie powinno być skierowane do wierzchołka korzenia. Szczoteczkę przyciska się do dziąsła a następnie wywija w kierunku powierzchni żujących z jednoczesnym wykonaniem ruchów poprzecznie wibrujących. Metoda ta jest skutecznie oczyszcza zęby jednocześnie masując dziąsła. Jest łatwiejsza w wykonaniu od metody Chartersa.

Metoda wibracyjna Bassa polega na ułożeniu szczoteczki pod kątem 45° w okolicy szyjek zębów z włosiem częściowo skierowanym do kieszonki dziąsłowej. Po umieszczeniu części włosia w kieszonce dziąsłowej wykonuje się do 5 powtórzeń składających się z około 30 małych wibrujących ruchów. Metoda ta jest skutecznie oczyszcza zęby jednocześnie masując dziąsła.