Hormonalna terapia zastępcza

Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) jest sprawdzonym sposobem łagodzenia objawów związanych z menopauzą. Uważa się, że w Polsce około 400 tys. kobiet stosuje hormonalną terapię zastępczą. Estrogeny przyjmowane w postaci hormonalnej terapii zastępczej u kobiet po menopauzie działają w identyczny sposób jak naturalne estrogeny. Największe korzyści przynosi rozpoczęcie HTZ we wczesnym okresie okołomenopauzalnym. Aby zapobiec późnym następstwom menopauzy takim jak rozwój osteoporozy czy chorób serca konieczne jest stosowanie hormonalnej terapii zastępczej przez co najmniej 5 lat lub zgodnie z ostatnimi poglądami HTZ należy stosować tak długo jak to możliwe. 

HTZ ma na celu uzupełnienie niedoboru estrogenów występującego w okresie menopauzy. Estrogen może być stosowany:

• w sposób sekwencyjny z comiesięcznymi krwawieniami przypominającymi krwawienia miesiączkowe
• w sposób ciągły, bez krwawień

U kobiet z zachowaną macicą zaleca się dodanie do leku estrogenowego preparatu zawierającego progestagen przynajmniej przez 10-12 dni w każdym cyklu, który hamuje nadmierny wzrost błony śluzowej macicy i ryzyko rozwoju raka błony śluzowej macicy. Wykazano, że w przypadku stosowania estrogenów z pochodnymi progesteronu ryzyko to jest nawet mniejsze niż u kobiet nie przyjmujących hormonalnej terapii zastępczej (HTZ).

Wszystkie metody HTZ skutecznie łagodzą objawy klimakteryczne(uderzenia gorąca, zlewne poty, zaburzenia nastroju). Są również skuteczne w leczeniu dolegliwości moczowo-płciowych spowodowanych zmianami zanikowymi nabłonka oraz zapewniają również ochronę przed osteoporozą i chorobami układu sercowo-naczyniowego. Istnieją sugestie, że HTZ zapobiega też rozwojowi choroby Alzheimera.

Istnieją różne rodzaje i drogi podawania HTZ. Brakujące hormony możemy podawać

• w tabletkach doustnych
• w globulkach dopochwowych,
• w iniekcjach domięśniowych co 4-6 tygodni,
• w plastrach przezskórnych
• w żelach przezskórnych
• w implantach podskórnych, zakładanych co 6 miesięcy

HTZ powinna być indywidualnie dobrana, po rozważeniu wskazań i przeciwwskazań w oparciu o badania dodatkowe takie jak: mammografia, USG dopochwowe, pomiar ciśnienia tętniczego krwi oraz poziomy cukru i lipidów w surowicy. Zawsze decyduje o metodzie stosowania HTZ lekarz-ginekolog w porozumieniu z pacjentką.

HTZ nie należy stosować u kobiet, u których rozpoznano:

• raka piersi,
• raka błony śluzowej macicy,
• krwawienie z dróg rodnych o niewyjaśnionej przyczynie
• chorobę zakrzepowo-zatorową
• niewydolność wątroby

Prawidłowo prowadzona hormonalna terapia zastępcza (HTZ) zwykłe nie powoduje wystąpienia poważnych objawów niepożądanych. Do najczęstszych jeżeli wystąpią należy

• napięcie i bolesność piersi ustępujące zwykle po 6-8 tygodniach
• objawy podrażnienia skóry w przypadku stosowania plastrów przezskórnych

Długotrwałe stosowanie estrogenów w niewielkim stopniu zwiększa ryzyko wystąpienia kamicy pęcherzyka żółciowego. Zapobiec temu można podając hormony przezskórnie w postaci plastrów lub maści zawierającej estradiol. Wchłaniany tą drogą hormon omija krążenie wrotne i wątrobie przez co w mniejszym stopniu niekorzystnie wpływa na pęcherzyk żółciowy i wątrobę.