EEG

Spis treści

1. Badanie EEG rutynowe w czuwaniu
2. Badanie EEG w stanie snu

Badanie EEG (elektroencefalogafia) jest to zapis czynności bioelektrycznej mózgu w postaci fal o częstotliwości od 8 do 30 Hz w czuwaniu, których amplituda sięga wartości od kilkunastu do 120 uV. Fale prawidłowe w czuwaniu występują w postaci składowych alfa o częstotliwości od 8 do 13 Hz i amplitudzie do 120 uV oraz składowych beta o częstotliwości od 14 do 30 i nawet większej - 60 Hz i amplitudzie od 10-20 uV. We śnie czynność bioelektryczna mózgu ulega zwolnieniu w zależności od głębokości snu. W senności i płytkich stadiach snu tak zwanego wolnofalowego (non-REM sleep) pojawiają się fale theta, które mają częstość od 3,5 do 7 Hz i amplitudę powyżej 75 uV, która narasta w trakcie snu nawet do 150-200 uV. W głębszych stadiach snu wolnofalowego pojawiają się fale najwolniejsze, tzw fale delta, o częstości od 0,5 do 3,5 Hz i amplitudzie sięgającej kilkuset uV. Należy wspomnieć również o stadium snu paradoksalnego, tzw snu REM, którego nazwa pochodzi od zjawiska szybkich ruchów gałek ocznych, jakie obserwuje się w tym stadium snu (Rapid Eye Movements).

Badanie EEG rutynowe w czuwaniu

Badania EEG wykonywane są w postaci standardowej w pozycji leżącej z zamkniętymi oczami. Do badania stosuje się 20 elektrod, które umieszcza się na powierzchni głowy pod specjalną siateczką gumową nakładaną na głowę przed badaniem. Każdy punkt na którym zostanie umieszczona elektroda rejestrująca musi być dokładnie oczyszczony aby zapewnić dobrą przewodność elektryczną skóry. Dlatego badany powinien zgłaszać się na badanie z czystą głową i nie stosować żadnych środków kosmetycznych w postaci żelu czy lakieru do włosów.

Po umieszczeniu elektrod na głowie badany kładzie się na leżance i zostaje podłączony do aparatu EEG za pomocą przewodów. Z chwilą podłączenia pacjenta rozpoczyna się rejestracja fal mózgowych w postaci analogowej lub cyfrowej.

Z uwagi na to, że fale mózgowe mają bardzo niskie napięcie, badanie EEG jest bardzo "czułe" na zakłócenia. Podczas badania pacjent musi starać się leżeć rozluźniony i nieruchomy. Nawet ruchy oczu są źródłem znacznych zakłóceń. Poziom zakłóceń ma oczywiście znaczny wpływ na dokładność oceny zapisu. W przypadku zapisów znacznie zakłóconych nie jest możliwe wykonanie analiz cyfrowych takich jak np. analiza spektralna. Dlatego też u pacjentów ze stopniem upośledzenia i z utrudnionym kontaktem należy wykonywać badanie EEG w stanie snu.

Badanie EEG w stanie snu

Badanie EEG w stanie snu wykonuje się w dwu wariantach:

• Badanie diagnostyczne w stanie snu dziennego - Badania takie zalecane są u niemowląt i małych dzieci najczęściej w wieku do lat 5 z uwagi na trudności w uzyskaniu zapisu na odpowiednim poziomie technicznym. Aby badanie było możliwe do wykonania dziecko musi być częściowo pozbawione snu w nocy poprzedzającej wykonanie badania. Badania wykonywane w stanie snu dają nie tylko korzyści w postaci wolnego od zakłóceń zapisu lecz także wzbogacone są diagnostycznie z tego względu, że sen uaktywnia niektóre zmiany nie występujące zazwyczaj w czuwaniu. Do takich należą wyładowania padaczkowe tzw "padaczki przysennej". W takich przypadkach, bez wykonania badania we śnie, zazwyczaj nie można wykryć żadnych zmian w zapisie w stanie czuwania, chociaż zapis taki jest wolny od zakłóceń i poprawny technicznie.
• Badanie poligraficzne w czasie snu nocnego - Badania tego typu nie są powszechnie stosowane w laboratoriach EEG ze względu na pracochłonność oraz znaczny koszt. Badanie poligraficzne wymaga zastosowania elektrod przyklejanych specjalnym klejem do skóry na głowie, tak aby badany mógł wykonywać normalne ruchy w czasie snu, jak np. zmiana pozycji. Do badania poligraficznego przyklejane są, oprócz elektrod rejestrujących czynność mózgu, dodatkowe elektrody i przetworniki, które rejestrują dodatkowo napięcie mięśni (EMG), ruchy gałek ocznych (EOG), czynność EKG, oddychanie.
  
  Badanie poligraficzne, w zależności od potrzeb, prowadzi się przez kilka godzin lub w czasie całej nocy. Tak pracochłonne i skomplikowane technicznie badanie zapewnia jednak nieporównywalne z badaniem standardowym możliwości diagnostyczne. Badanie takie pozwala na wykrycie następujących zaburzeń:

• padaczka przysenna
• zaburzeniami typu padaczkowego i niepadaczkowego jak n.p.: koszmary senne, lunatyzm, okresowe ruchy w czasie snu (ruchy głowy lub nóg mogące sugerować napady padaczkowe)
• napady typu histerycznego
• zaburzenia oddychania w czasie snu
• bezsenność i nadmierna senność