Czy grozi nam epidemia świnki w roku 2002?

Każdego roku na świnkę choruje kilkadziesiąt tysięcy Polaków. W 1998 roku zanotowano w naszym kraju epidemię świnki i wówczas na chorobę zapadło prawie 220 tysięcy osób. Najczęściej chorują dzieci w wieku od 5 do 15 lat. Według Profesora Wiesława Magdzika z Państwowego Zakładu Higieny w przyszłym roku nie możemy wykluczyć wzrostu zachorowań na świnkę. Świnka niesie ze sobą wiele zagrożeń, m. in. zachorowania na zapalenie nerwu słuchowego prowadzące do głuchoty. Jedyną skuteczną ochroną przed świnką jest szczepienie.

Świnką można zakazić się poprzez bezpośredni kontakt z chorym. Wirus (Myxovirus parotitis) przenosi się najczęściej drogą kropelkową, czasem również drogą pośrednią, poprzez jedzenie lub przedmioty zakażone śliną chorego. Okres wylęgania wynosi od 14 do 21 dni. Pierwsze objawy przypominają symptomy infekcji wirusowej (chory źle się czuje, boli go głowa, ma podwyższoną temperaturę), później dochodzi do bolesnego obrzmienia obu ślinianek przyusznych. Czasem obrzmieniu ulegają także ślinianki podżuchwowe i podjęzykowe. Ból powiększonych ślinianek utrudnia, a czasem nawet uniemożliwia szerokie otwieranie ust i żucie. Chory odczuwa nieprzyjemne uczucie suchości w ustach i jest nadwrażliwy na kwaśne pokarmy. Obrzmienie ślinianek narasta przez 2 do 3 dni, czemu towarzyszy wysoka gorączka. Wirus przenosi się na 2 do 6 dni przed wystąpieniem pierwszych objawów i zakaża do 9 dni od ich ujawnienia.

Najczęściej chorują dzieci w wieku od 5 do 15 lat. Na świnkę mogą również zachorować dorośli, u których przebieg choroby jest bardzo poważny. Świnka niesie ze sobą duże ryzyko długotrwałych powikłań. U zakażonych dzieci może dojść do zapalenia nerwu słuchowego i w konsekwencji do trwałej utraty słuchu. Do Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Warszawie trafia coraz więcej pacjentów z niedosłuchem i głuchotą poświnkową. U części nastoletnich i dorosłych mężczyzn powoduje bolesny obrzęk jąder. Zapalenie jąder prowadzi do zaburzeń płodności lub do całkowitej bezpłodności. U kobiet może dojść do zapalenia jajników. Powikłania świnki to również infekcje układu nerwowego. Chore dziecko narażone jest na zapalenie mózgu, opon mózgowo – rdzeniowych oraz nerwów czaszkowych. Wirus świnki atakuje też wiele narządów. Zagraża trzustce i mięśniu sercowemu.

Regularnie co 3 – 4 lata następuje gwałtowny wzrost zachorowań na świnkę. Jest to tzw. okresowy szczyt epidemiologiczny. W roku 1998 w Polsce zachorowało na świnkę 217 452 tys. ludzi, dlatego jest bardzo prawdopodobne, że w roku 2002 liczba chorych znacznie wzrośnie. W krajach, gdzie szczepienie jest obowiązkowe chorujących jest o wiele mniej. W USA przez ostatnie 10 lat notuje się średnio 600 przypadków świnki rocznie, a w Finlandii 30 zachorowań na rok. W Polsce liczby te wahają się od 60 000 do 220 000 tysięcy!

W wielu krajach, zgodnie z zaleceniami Światowej Organizacji Zdrowia – szczepienie przeciwko śwince jest obowiązkowe. W Polsce taki obowiązek nie istnieje, szczepienie jest jedynie zalecane. Jedynymi zalecanymi przez Ministerstwo Zdrowia szczepionkami są: potrójna szczepionka MMR II i pojedyncza Mumpsvax. MMRII uodparnia nie tylko przeciw śwince, ale też odrze (przeciwko której szczepienie jest obowiązkowe) oraz różyczce (przeciwko tej chorobie szczepi się w tej chwili jedynie dziewczynki w 14 roku życia). Szczepionka ta jest od 30 lat z powodzeniem stosowana na całym świecie. Dotychczas podano 300 milionów dawek. W Polsce zwiększa się świadomość potrzeby zaszczepienia, jednak ciągle nie jest ona wystarczająca. W roku 1995 zaszczepiono tylko 8.571 tys. dzieci, a 4 lata później 64.750 tys. Liczby te powinny stale i szybko rosnąć, szczególnie wobec zapowiedzi o przewidywanym wzroście zachorowań w roku 2002. Komisja Epidemiologiczna Rady Sanitarno-Epidemiologicznej uważa za wskazane wprowadzenie do programu szczepień obowiązkowego szczepienia przeciw śwince. Pierwszą dawkę szczepionki MMR II podaje się pomiędzy 13 a 15 miesiącem życia. Preparat jest przez dzieci bardzo dobrze tolerowany. Dawka przypominająca jest podawana siedmiolatkom. Istnieje także szczepionka Mumpsvax, która chroni wyłącznie przed świnką. MMR II i Mumpsvax są jedynymi szczepionkami rekomendowanymi przez Ministerstwo Zdrowia. Zaszczepienie się przeciwko śwince pozwala uniknąć groźnych powikłań związanych z tą poważną chorobą. Można ze spokojem wychowywać swoje dziecko, które jest uodpornione na wirus świnki i tym samym bezpieczne.